Ignatianum - Instytut Filozofii Informuje

Strona główna Instytut Filozofii Informuje

Publikacje

Wydarzenia

Dr Robert Grzywacz w Facultés Loyola Paris na Erasmus Plus

W dniach 26-31 stycznia 2025r. dr Robert Grzywacz SJ z Katedry Filozofii Współczesnej Instytutu Filozofii UIK przebywał w ramach programu Erasmus Plus w Paryżu na jezuickiej uczelni Les Facultés Loyola Paris. Poprowadził tam w języku francuskim 22 godzinny przedmiot „Introduction à la pensée de Paul Ricoeur”. Zajęcia poświęcone były kluczowym aspektom myśli Ricoeura, takim, jak: wolność w konfrontacji z tym, co się jej przeciwstawia - nieświadomością, organiczną konstytucją ludzkiego ciała, cechami charakteru itp.; zagadnienie tożsamości, które u Ricoeura jest ujmowane w kategoriach narracyjnych; obecność zła, która prowadzi go do antropologii wrażliwości, zwracającej uwagę na nadużycia władzy i trudne okoliczności, w których dokonuje się wyborów etycznych; problem pokojowego współistnienia wielu przekonań. W zajęciach uczestniczyło prawie 40 osób.

Co fenomenologia może powiedzieć o Objawieniu?

Zespół badawczy fenomenologów z Instytutu Filozofii Uniwersytetu Ignatianum w Krakowie we współpracy z pracownikami Wydziału Filozofii Instytutu Katolickiego w Tuluzie we Francji zorganizował 4 lutego 2025 r. całodniowe seminarium badawcze pt. „Phénoménologie et révélation”. Odbywało się ono jednocześnie w Tuluzie (w budynku tamtejszej uczelni), jak i w Krakowie (w sali konferencyjnej Centrum Medialnego). Dzięki łączu na TEAMS prelegenci mogli prowadzić dialog, a zainteresowane osoby – śledzić przebieg wydarzenia zdalnie. Językami roboczymi seminarium będą francuski i angielski.

W wydarzeniu ze stronu Instytutu Filozofii referaty wygłosili: Szczepan Urbaniak (“La vérité comme révélation dans la phénoménologie de Jean-Luc Marion”), który przemieścił się do Tuluzy, a także Piotr Sikora (“Mundane mindfulness as a revelation of the Divine”) oraz Robert Grzywacz (“Révélation par la parole face à la révélation par l'affectivité : l'imagination ricœurienne et la phantasia richirienne en œuvre”). Ze strony Wydziału Filozofii z Tuluzy referaty wygłosili, dziekan Wydziału, Andrea Bellantone (“Voyage terrestre, voyage céleste : la révélation de Simone Martini”), Manon Sicard (“Le clair-obscur du monde liturgique”), a także Ciro Adinolfi (“La révélation du soi”), który przyjechał do Krakowa. Seminarium upłynęło na intensywnej wymianie myśli i ciekawych dyskusjach, które przyczyniły się do nowych pomysłów współpracy i idei publikacyjnych.

Prof. Piotr Mazur o wymiarach ludzkiego istnienia w cyklu „Akademia wartości”

W poniedziałek, 10 lutego 2025r., odbyło się kolejne spotkanie z cyklu „Akademia wartości”, cyklu wykładów współorganizowanego przez Instytutu Filozofii UIK z Pedagogiczną Biblioteką Wojewódzką w Krakowie. Tym razem prof. dr hab. Piotr Mazur, kierownik Katedry Filozofii Bytu, Człowieka i Społeczeństwa, wygłosił wykład pt. „Cztery wymiary ludzkiego istnienia”, po którym nastąpiła dyskusja licznie zgromadzonych uczestników. Zapraszamy na kolejne wykłady. Lista tematów i zapisy na stronie PBW (https://www.pbw.edu.pl/dla-nauczycieli/spotkania-warsztaty/2559-akademia-wartosci-zaproszenie-na-bezplatny-wyklad-online-10-02-2025 ).

Filozoficzne wątki w tragikokomediach „Truman show” i „Dyktator”

W ramach Filmowego Koła Filozoficzne w lutym odbyło się jedno spotkanie dla miłośników nie tylko filmów, ale też filozofii ukrytej w przedstawionych światach. 12 lutego 2025r. dr Magdalena Kozak poprowadziła dyskusję nad filmem „Truman show” z 1998 roku w reż. Petera Weira. To pobudzająca do refleksji tragikomedia, która jest satyrą na stan współczesnej kultury rodzącej problemy tożsamościowe. Choć wydaje się, że jest to problem psychologiczny, to jednak ma on mnóstwo aspektów filozoficzny i etycznych, a liczni filozofowie poświęcili mu wiele uwagi. Natomiast 28 lutego dr Szczepan Urbaniak poprowadził dyskusję nad filmem Charlie Chaplina pt. „Dyktator” (1940). To film satyrycznie ukazujący Adolfa Hitlera, Benito Mussoliniego i ideologię faszyzmu nakręcony jeszcze w czasach wojny. Sam Chaplin przyznał, że nie nakręciłby go, gdyby wiedział, co działo się w niemieckich obozach koncentracyjnych.

Lutowe filozofowanie z młodzieżą i dorosłymi

W ramach Akademickiego Koła Filozoficznego, cyklu spotkań dla młodzieży licealnej, 14 lutego odbył się online warsztat filozoficzno-literacki zatytułowany „Piękno i prawda, czyli Tischner czyta Tołstoja i Dostojewskiego”. Poprowadziła go dr Magdalena Kozak. Ks. Józef Tischner był znany z filozofowania w kontekście literatury pięknej, która była dla niego inspiracją do wielu ciekawych analiz ludzkiej dramatycznej egzystencji.

Natomiast dedykowane starszym osobom Akademickie Forum Filozoficzne gościło dr Ewę Odoj. Pani Doktor poprowadziła warsztat pt. „Czy można dowieść (nie)istnienia Boga?” Temat istotny w coraz bardziej sekularyzującym się społeczeństwie, w którym ateizm wydaje się wielu osobom bardzo racjonalnym, a przede wszystkim dobrze uzasadnionym stanowiskiem. Bezpłatny spotkanie dyskusyjne online odbyło się 21 lutego 2025 r.

Dr Jakub Pruś w Maynooth University na Eramus Plus

W dniach 16-22 lutego 2025 r. dr Jakub Pruś z Katedry Logiki, Epistemologii i Filozofii Nauki Instytutu Filozofii gościł na Saint Patrick’s Pontifical University w Maynooth położonym niedaleko od Dublina, stolicy Irlandii. Pan Doktor prowadził tam wykłady z logiki praktycznej i argumentacji dla pracowników, studentów i doktorantów wszystkich kierunków. Zgodnie z tamtejszą tradycją, wykłady zaczynały się na sali wykładowej, a następnie byłby kontynuowane w pobliskim pubie (The Roost), gdzie zazwyczaj studenci i wykładowcy spotykają się wieczorami, tocząc głębokie i mniej poważne dysputy. Bardzo twórcza atmosfera!

Filozofia w kontekście literatury i poezji: zajęcia dla licealistów

Jak co roku w lutym rozpoczynamy kolejny (to już czwarty!) sezon współpracy z jezuickimi liceami. Dr Jacek Poznański 12 lutego przebywał w Jezuickim Centrum Edukacyjnym w Nowym Sączu, a 25 lutego w Liceum Kostka w Krakowie. W obu miejscach podczas 6 lekcji mówił o Platonie oraz stoikach i epikurejczykach, Szopenhauerze i Bergsonie, a także Kartezjuszu i Heglu. Czytając wspólnie z uczniami teksty tych filozofów, dr Poznański zastanawiał się nad wpływem ich myśli na literaturę i poezję polską. Kolejne wyjazdy pracowników Instytutu Filozofii w marcu i kwietniu.

Debata o fenomenologii niepewności wokół monografii prof. Iwony Lorenc

Kolejna debata, zatytułowana „Współczesna fenomenologia wobec problemów nowoczesności”, skupiona była wokół najnowszej książki prof. Iwony Lorenc pt. „Niepewność fenomenu. Fenomenologia w horyzontach nowoczesności” (WUW, Warszawa 2025). Odbyła się w trybie zdalnym w dniu 28 lutego 2025r. Prelegentami byli: prof. Jacek Migasiński (UW), który wygłosił referat pt. „Hermeneutyka jako koło ratunkowe fenomenologii”, dr hab. Monika Murawska, prof. ASP, która mówiła nt.: „Niepewność niedokończonego projektu – nowoczesność, romantyzm, fenomenologia” oraz dr hab. Jarosław Jakubowski, prof. UKW, którego wystąpienie miało tytuł: „Poświadczanie niewypowiadalnego”. Debatę zorganizowała i poprowadziła dr Magdalena Kozak (UIK). Debatę można oglądnąć na Youtube UIK (https://www.youtube.com/live/FkLGPZrjOdk )

Materiały dydaktyczne

“Logika codzienna” w wersji angielskiej wypływa w wielki świat

W “Logice codziennej” bieżące wydarzenia i postacie nie pierwszy raz łączą się z chwalebną przeszłością i mitem. A dodatkowo odcinek 83, zatytułowany „Donald Trump, Robin Hood, and Braveheart” (https://youtu.be/1U-w3k_hKQc?si=5Z-aaUlCNgY36xge ) jest w całości w języku angielskim – co potencjalnie otwiera ten materiał na globalną widownię! Dr Jakub Pruś pyta w nim, co mają ze sobą wspólnego Donald Trump i Robin Hood oraz William Wallace i mityczny Saruman? W jaki sposób można ich powiązać z internetowymi debatami, które rozgrywają się w XXI wieku? Przedstawiony w filmiku materiał dotyczy zjawiska polaryzacji i jest oparty na wynikach badań prowadzonych przez naukowców realizujących iTRUST project (https://itrust-project.eu) w ramach The New Ethos Lab na Politechnice Warszawskiej. W projekcie współpracują badawcze z KU Leuven, Università della Svizzera Italiana, Instituto de Investigación en Inteligencia Artificial oraz UCLouvain. Jednym z wykonawców w projekcie jest także dr Pruś.

Błędy logiczne w teoriach spiskowych – na co uważać?

W cyklu „Myślenie krytyczne” redagowanym przez portal „Filozofuj!eu” ukazał się już 40. materiał z zakresu logiki praktycznej przygotowany przez dr Jakuba Prusia. Tym razem jest on poświęcony tematowi „Błędy logiczne teorii spiskowych oraz ich krytyków” (https://filozofuj.eu/km40-bledy-logiczne-teorii-spiskowych-oraz-ich-krytykow). Autor zauważa, że teorie spiskowe od wieków fascynują i przerażają jednocześnie. Wraz z rozwojem Internetu zyskały jeszcze większą siłę oddziaływania, a ich potencjał możemy zaobserwować podczas wielu dyskusji toczonych np. podczas pandemii. Warto uświadomić sobie kilka typowych błędów logicznych, które często pojawiają się w uzasadnianiach spiskowych twierdzeń. Oto kilka z nich: post hoc – mylenie następstwa z przyczynowością; cherry-picking – wybiórcze dobieranie faktów, Cui bono? – myślenie, że ten, kto skorzystał, musiał coś zaplanować. Co ciekawe, pandemia dostarczyła również przykładów błędów logicznych popełnianych przez zbyt gorliwych krytyków teorii spiskowych.

Critical Thinking Research LAB: teoria poznania z dr Ewą Odoj

Nowy materiał wideo na kanale CTRL jest zatytułowany „Co ma teoria wiedzy do krytycznego myślenia?” (https://youtu.be/FTdoyZ9X_5A?si=YC7Xtg0ib9ERc8XI ). To wywiad dr Jakuba Prusia z dr Ewą Odoj, kierowniczką CTRL, która wyjaśnia, dlaczego pojęcie wiedzy jest kluczowe dla krytycznego myślenia. Co więcej - epistemologia to może być traktowana jako teoria krytycznego myślenia. Czym jest wiedza? Jakie warunki musi spełniać, aby być wiedzą wartościową? Skąd się bierze sceptycyzm i jak do niego podejść?

Critical Thinking Research Lab (CTRL) to centrum badawczo-wdrożeniowe, działające przy Instytucie Filozofii Uniwersytetu Ignatianum w Krakowie. Celem Centrum jest prowadzenie interdyscyplinarnych badań nad zagadnieniem krytycznego myślenia i kultury logicznej oraz opracowanie optymalnych form wdrażania wyników tych badań w praktykę indywidualną i społeczną. Więcej na: www.ctrl.ignatianum.edu.pl

Materiał dofinansowano ze środków budżetu państwa przyznanych przez Ministra Edukacji i Nauki w ramach Programu „Nauka dla Społeczeństwa II” nr projektu NdS-II/SN/0415/2024/01 (pt. „Krytyczne myślenie, kultura logiczna i edukacja filozoficzno-etyczna jako wyzwania współczesności”). Kwota dofinansowania: 749 424,55; całkowita wartość projektu: 749 424,55.

Inne informacje

Rusza projekt „Spory moralne XXI wieku”

W styczniu i lutym pojawiły się pierwsze materiały audiowizualne zrealizowane w ramach niedawno przyznanego Instytutowi Filozofii UIK finansowania na realizację projektu „Spory moralne XXI wieku” w ramach programu “Społeczna odpowiedzialność nauki II – Popularyzacja nauki” zarządzanego przez Ministra Nauki (warto dodać, że projekt otrzymał wysokie oceny i jest finansowany w zakresie 100% wskazanych kosztów przez okres 24 miesięcy).

Celem projektu jest popularyzacja teoretycznej i praktycznej wiedzy dotyczącej najważniejszych sporów moralnych XXI wieku, a także dotarcie do wszystkich osób zainteresowanych problematyką sporów moralnych (w tym: nauczycieli etyki, studentów kierunków nauk społecznych, humanistycznych i przyrodniczych). W projekcie zaangażowanych jest 28 pracowników naukowych z kilku polskich ośrodków.

W styczniu 2025r. udostępniono filmik promocyjny (https://youtu.be/6fJRsAVKX-Q?si=R_ZvTd683-95MkNU), w którym kierownik projektu, dr hab. Piotr Duchliński prof. UIK, opowiada o celu projektu i planach publikacyjnych rozłożonych na najbliższe dwa lata. Kolejne dwa materiały pojawiły się w połowie lutego lutego. To dwa podkasty w formie rozmowy prof. Duchlińskiego z dr hab. Jarosławem Kucharskim. Pierwszy zajmuje się problemem wyrażonym w pytaniu „Czym jest moralność?” (https://youtu.be/sFWcaOEfkW0?si=nFTTo0t8mEOf9BjM). Druga rozmowa dotyczy zagadnienia „Kultury dyskusji moralnych”, https://youtu.be/I0ePkq5GtIQ?si=3-3573w9ZWc5Mkk7, a dokładnie pytań takich, jak: dlaczego moralność jest konfliktogenna, skąd biorą się dylematy moralne? Natomiast pod koniec lutego opublikowano webinar pt. „Dlaczego trudno porozumieć się w sporach moralnych?”, przygotowany przez dr Jakuba Synowca, zaproszonego filozofa w UPJPII, https://youtu.be/8E55pJ5985Q?si=86NIwjs9mh5j6fSq;

Serdecznie zapraszamy na stronę projektu, gdzie można znaleźć wszystkie szczegółowe informacje: https://etyka.ignatianum.edu.pl/

Zachęcamy też do lektury darmowego tomu “Słowników Społecznych” zatytułowanego “Spory Moralne” pod redakcją pro. Piotra Duchlińskiego (WN UIK, Kraków 2023) (https://slownikispoleczne.ignatianum.edu.pl/index.php/ss/catalog/series/moralnosc)

Projekt dofinansowany ze środków budżetu państwa, przyznanych przez Ministra Nauki w ramach Programu Społeczna odpowiedzialność nauki II Numer umowy: POPUL/SN/0231/2024/021

Prof. Tomasz Homa członkiem Rady Programowej Instytutu Dialogu Międzykulturowego

Na początku lutego, pracownik Instytutu Filozofii, o. dr hab. Tomasz Homa, prof. UIK, który od 2022 roku jest też Rektorem Uniwersytetu Ignatianum, został powołany na członka Rady Programowej Instytutu Dialogu Międzykulturowego im. Jana Pawła II w Krakowie. Rada pełni funkcję doradczą i opiniotwórczą, wskazując kierunki działalności i rozwoju Instytutu. W skład Rady wchodzą m.in. władze i przedstawiciele Województwa Małopolskiego, władze Sejmiku Województwa Małopolskiego, przedstawiciele Gminy Miejskiej Kraków, dyrektorzy Opery Krakowskiej i Filharmonii Krakowskiej, Rektor Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie i inni.

Dr hab. Jarosław Kucharski certyfikowanym coachem

Pracownik Katedry Etyki Ogólnej i Stosowanej, dr hab. Jarosław Kucharski, otrzymał 9 lutego 2025 r. certyfikat ukończenia Szkoły Profesjonalnego Coachingu prowadzonej przez Instytut Psychoedukacji i Rozwoju Integralnego w Krakowie. Tym samym Pan Kucharski nabył kwalifikacje do wykonywania zawodu coacha. Serdecznie gratulujemy zawodowego rozwoju i otwarcia nowych horyzontów dla badań i dydaktyki w Instytucie Filozofii!

Dyskusja w PR4 o hustle culture z dr Ewą Odoj

W programie czwartym Polskiego Radia, w audycji z cyklu „Bez tabu” poświęconej zjawisku hustle culture, udział wzięła dr Ewa Odoj z Instytutu Filozofii UIK, entuzjastka popularyzacji filozofii wśród młodzieży. Hustle culture promuje nieustanną pracę, samodoskonalenie i dążenie do sukcesu, często kosztem odpoczynku, równowagi i zdrowia psychicznego. Młodsze pokolenia, szczególnie osoby w wieku 20 lat, są często bombardowane przez media społecznościowe obrazami ludzi, którzy osiągają sukcesy dzięki ciężkiej pracy 24/7. Z jednej strony, hustle culture motywuje do działania i podjęcia ryzyka, ale z drugiej strony - prowadzi do wypalenia, lęku przed porażką i presji, by „być zawsze w ruchu”. Pokolenie Z, przyzwyczajone do natychmiastowych efektów, jest szczególnie podatne na ten rodzaj presji. Czy temu zjawisku możemy się oprzeć? Oprócz Pani Doktor, w programie udział wzięli: Barbara Doyle, psycholożka i psychoterapeutka, Norbert Marek, Head of Talent, HR Hints , Antonina Jankowska, uczennica drugiej klasy Liceum Szkoły w Chmurze.

Audycja została wyemitowana 17 lutego 2025 r. o godzinie 20.00. Program prowadził red. Jakub Jamrozek. Materiał można odsłucha na stronie PR4 (https://www.polskieradio.pl/10,czworka/10946,bez-tabu)

Obrona rozprawy doktorskiej mgr Macieja Jemioła

W dniu 25 lutego 2025r. odbyła się w Uniwersytecie Ignatianum w Krakowie publiczna obrona rozprawy doktorskiej p. mgra Macieja Jemioła pt. „Gry wideo jako przestrzeń sporu filozoficznego. Wybrane zagadnienia”. Rozprawa została napisana pod kierunkiem promotora prof. dr. hab. Piotra Mazura. Recenzentami w przewodzie doktorskim byli p. dr hab. Paweł Rafał Grabarczyk z Uniwersytetu Łódzkiego, p. dr hab. Artur Mamcarz-Plisiecki z Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego i p. dr hab. Ewa Podrez z UKSW w Warszawie. Z materiałami dotyczącymi pracy doktorskiej oraz obrony można zapoznać się na https://m.ignatianum.edu.pl/artykul/mgr-maciej-jemiol

Pan Doktor jest od 1 października 2024 r. pracownikiem Katedry Filozofii Bytu, Człowieka i Społeczeństwa w Instytucie Filozofii Uniwersytetu Ignatianum w Krakowie.

Serdecznie gratulujemy Nowemu Doktorowi i życzymy wielu sukcesów naukowych!